Kemal Kahraman&aynur Doğan - Phıtê Mı

MEBERVE PHITÊ MI MEBER VE

Na şüare, rozunê "Otuzsekiz"i de, domanê derguse ser vajiya. Tertelê Dêrsımi de dewleta Tırki çhel çarna ra qomê Dêrsımi ser. Pil u qız cia nêkerd, kam ke kut ra ve dest; kist, qırr kerd. Kêsê ke fekê tıfangi ra xeleşiayvi, i ki ya kerdi zerê bonu, adır [na pa] kerd ver vêsnay, ya ki eskeftu de sanay qazê kimyay ver, xeneknay.
Demenu ve Heyderu ra hata peyniya terteli verva eskeri vıneti, çhekê xo nênay ro u teslim nêbi. Oxto ke eskerê Tırki kot ve Derê Heyderu, cêni u domani şi koti eskeftu ke xo eskerê dısmeni dest ra bıxelesnê.
Ordiyê Tırku ca ve cayê eskeftu feteliyêne, koy kerdêne saê. Reyê, eskerê Tırki dormê mığarey ca ve ca kerd saê, hama kês dos nêkerd. A sate de zerê mığari [eskefti] de veng'ro mıleti bırriya. Xafılde çhikayis gına'ro domanê de sawi, vırara mae de berva. Se kerd, se nêkerd domano sawi nêvınet, berva. Nae sero, pi lazê xo guret vırara xo, zerê mığari de bi ve hira, şi hetê pey.
Mae niada ke veng ro domani bırriya. Voste şiye, xo est ve domanê xo ser ke, pi seveta sılametiya sarrê mığari, dest no'ro fekê lazeki ser xenekıto. Uza de veyvıke çhoka hardi biye, porrê xo ruçıkna; xorê [phıtê xo sero] na şüara cêrene vate. Cêni u domani têde dormê mae de amey pêser, tey bervay u zukay.


Düri ra düri vengê tıfangu yeno,
Phıtê mı nêweso, cızık nêcêno.
Meberve, phıtê mı meberve,
Dısmen bervisê to hesneno.


Dar u kemer dejiya mı ver vêseno,
Qulva tariye de qe sodır nêbeno.
Meberve, phıtê mı meberve,
Dısmen bervisê to hesneno.


Ax lemınê biye, biye de biye,
Phıtê mınê çewreşi rê -ge biye.
Zalımu pilê ma qırr kerdê,
Qızê ma fiştê lona [qulva] tariye.


Vaji vaji, eve hêşiriye vaji,
Na tari de çina çılêka de qaji.
Veng ro phıtê mı bıriyo,
Oli [Heq] inerê ki meverdo, jüyê aji.


Arêker: Hawar Tornêcengi
Çime: Berhem, Çele 1990, Amor 7
(Na süare mi dêve Kemal Kahramani, ey ve Aynur Dogane ra jü Albumê xode vate)

AĞLAMA YAVRUM AĞLAMA

Bu ağıt bir bebek için yakılmış Otuz Sekiz günlerinde. Büyük küçük ayrımı yapılmadan kim ele geçerse kurşuna diziliyordu. Namlunun ağzından kaçıp kurtulabilenlerse ya damlara doldurulup ateşe veriliyor, ya da kimyasal gazla mağaralarda boğazlanıyordu.
Demenan ve Haydaranlar direnişin sonuna kadar silahlarını teslim etmeyip Orduya karşı direndiler. Ordu Haydaran Deresi'ne girdiğinde, kadınlar ve çocuklar düşmanın eline düşmemek için çoğunlukla kaçıp mağaralara sığındılar.
Bu mağaraların yerini saptamak amacıyla askerler ve milisler fırdönüyordu. Birdenbire askerler bir mağaranın etrafında dolanıp durdular, ama insan izine rastlayamadılar. Ancak mağaradakilerin sesi soluğu iyice kesilmişti, korkulu bir bekleyiş içindeydiler. Tam da o esnada bir çocuk bağırtısı çınladı mağarada.
Belleğine henüz bir savaş resmi çizilmemiş bir insan yavrusu, bir bebek ana kucağında yüksek sesle ağlıyordu. Tüm çabalara rağmen bebeği susturamadılar. Çaresiz babası yavrusunu kucağına alıp mağaranın arka derinliklerine doğru uzaklaştı.
Kısa bir süre sonra bebeğin sesi artık duyulmaz olmuştu. Meraklanan anne arkalara koşup bebeğine kapandı, ama yavrusunda ne ses ne de nefes kalmıştı. Zavallı baba, mağaradakilerin selameti için yavrusunu boğmuştu. Bunu gören anne, dayanılmaz bir acı içinde dizlerinin üstüne yıkılıp saçlarını yolarak aşağdaki ağıtı okudu. Mağarada kim varsa bu yüreğinden yaralı *****n etrafında bir halka çevirerek hep birlikte ağlaştılar.


Silah sesleri geliyor uzaktan
Bebeğim hasta, meme tutmuyor
Ağlama yavrum ağlama
Düşman sesini duyuyor
Dağ taş acımdan tutuşmuş yanıyor
Bu karanlık delikte hiç sabah olmuyor
Ağlama yavrum ağlama
Düşman sesini duyuyor

Ah oldu, vah oldu
Olan kırkındaki bebeğime oldu!
Zalimler kırdı büyüklerimizi (yiğitlerimizi)
Tıktılar bu karanlık deliğe küçüklerimizi


Söylüyorum (bu ağıdı) acı ve esarette
Bir gaz fenerimiz bile yok bu karanlıkta
Yavrumun sesi duyulmaz oldu artık
Oli bırakmasın bir tek yavru onların ocağın
da.